glimlachen werkt bijna altijd

Twee dagen voor vertrek ga ik samen met Ketut nog op pad naar het Zuiden. Ketut's vrouw is al zover opgeknapt dat ze een paar dagen naar Denpasar is vertrokken om wat familie op te zoeken. Ik begin achterop, maar mijn lijf en windstopper zijn iets beter bestand tegen de kou in Kintamani dus we wisselen al snel. De weg is bekend, en het rijdt eigenlijk wel prettig met wat extra gewicht in de bochten. Na 2 uur rijden zijn we er en de grotten blijken precies in de orientatie te liggen zoals Getar het vertelt heeft. Dus eigenlijk is met een kleine 20 minuten de zaak bekeken. Ketut vraagt of ik via dezelfde weg terugwil..of via Karengasem? (Jippie, daar hoopte ik al op.) Ja, Kintamani is wel een beetje te koud voor jou, he? (Op de heenweg hebben we al welgeteld 3 x moeten stoppen voor een oudemannenplasje.) Dus we rijden eerst nog iets verder door naar het Zuiden en wanneer we naar het Oosten afslaan komen we langs een tempel waar vleermuizen wonen, langs een stralende kust, en vervolgens langs de oprijlaan van het chiqueste hotel van Bali. Voor Ketut is dit bekend werkterrein. Voordat ie de wetenschap in ging heeft ie lang voor een Italiaans reisburo gewerkt. Het heeft allemaal een positieve invloed gehad op zijn maagklachten zegt ie. Ik zeg dat ik het ook wel prima vind dat ik wat dikker ben geworden van al die rijst. Heb wat minder snel last van suikerdips enzo. Ketut beaamt dat het me goed heeft gedaan en zegt dat mijn ‘bovenarmen’ ook wat steviger zijn geworden. Terwijl we vissate eten bij een warung aan de weg, komt er een arend overvliegen. Ketut blijk in een uitzonderlijk toegeeflijke bui vandaag en we nemen een van de mooiste routes met glooiende, groene sawa’s richting Tulamben. Soms staan er nog half ingezakte ogoh-ogoh langs de weg. Ketut bekent dat hij vorige week voor het eerst over mij gedroomd heeft. Hij is er wel een beetje verlegen over, want het was zoals mannen en vrouwen samenzijn. Als je je irriteert, boos wordt, of ongemakkelijk voelt (dit keer dat laatste): lachen werkt bijna altijd.
De dag voor vertrek heb ik mijn huis ‘s avonds vol visite, maar de meeste mannen vertrekken al snel wanneer ze zien dat er geen alcohol geserveerd wordt. Ik krijg een klein Durian. De vrucht heeft grote stekels en het is een kunst hem opende maken. Het heeft vruchtvlees als een zachte maar smaakvolle kaas, en is luchtig en romig tegelijkertijd. Een grote delicatesse dus, maar geen onverdeeld genoegen. Na een tijdje gaat de geur ervan je namelijk enorm tegenstaan, en de vrucht wordt dan ook geweerd met speciale verbodsborden bij sjieke hotels. Het is echt heel attent van ze, zeker aangezien ze het zichzelf nauwelijks kunnen veroorloven.
De bus naar Jakarta vertrekt om 3 uur ‘s middags. We rijden eerst door een nationaal park met veel bomen, maar weinig glooiing naar Gilimanuk. Dan nemen we met uitzicht op de Bromo en nog wat andere Javaanse bergen de pont. Helaas verdwijnt de zon in een anticlimax achter de bergen en blijft er maar en beetje rood achter in de wolken. ‘s Nachts regent het hard en op de wegen staan kleine groepjes mannen die als levend waarschuwingsbord fungeren bij wegwerkzaamheden. Die krijgen een briefje van duizend. Soms is het gewoon onzin en wordt onze bus een half dorp doorgeleid voor niks, dan krijgen ze niks. Het Balinese verkeer is druk, chaotisch en onvoorspelbaar, maar ik heb nog nooit iemand agressief gezien. Als er iets (bijna) misgaat wordt er hoogstens een keertje ‘Aduh’ of ‘Issh’ geroepen. Dit zijn zo ongeveer equivalenten van ‘Och jeetje’ en ‘Dat ging maar net goed’. Maar nu zijn we op de doorgaande wegen van Java waar gebedeld wordt, waar velgekleurde becak met Arabisch schrift langs de kant van de weg staan te wachten, waar je peuters met hoofddoek ziet. Boven aan een pas staat een soort olifantenkerkhof met vrachtwagens die door een as zijn gezakt of een band moet geplakt. De jongen naast mij blijkt 26, getrouwd en heeft een baby van een maand. Wanneer hij ziet dat ik een beetje last heb van mij buik staat ie er op dat ik zijn broodjes eet. Balinese mannen zijn veel zorgzamer dan de gemiddelde Hollander en je ziet ze vaak met peuters rondsjouwen. Ook jongens van veertien draaien hun hand er niet voor om hun nichtje lekker stevig behuist in hun armen te laten indommelen. Bij het eindstation in Jakarta krijgen we onenigheid met de parkeerwacht. Ik zie hem wijzen naar alles en iedereen om hem heen, schreeuwen, en zie voor het eerst in mijn leven de universele gezichtsuitdrukking voor kwaad in het wild: ontblote ondertanden, diepe wenkbrauwfrons en de oogleden psychopatisch verwijd. Brr!! Mijn Balinees reageert met een glimlach en het gebaar ‘om swastiastu’.