Cochleaire Implantaten & Dovenhumor

Ouderwetse gehoorapparaten versterken geluid. CI’s zijn gehoorapparaten die geluid opvangen en met dit signaal de gehoorzenuw prikkelen. Het apparaat wordt met een operatie in het oor aangebracht. Door middel van een CI kunnen zelfs mensen met een kapot oor toch horen. Veel mensen zijn enthousiast over de resultaten die met CI’s zijn bereikt. Dove kinderen met een CI kunnen naar een gewone school. Ook mensen die later in het leven doof zijn geworden kunnen er opnieuw mee leren horen. CI’s hebben de toekomst. Toch is niet iedereen even blij met CI’s.
De tegenstanders van CI’s wijzen op de risico’s van de operatie. Het kleine beetje gehoor dat men nog heeft kan volledig verdwijnen. Bovendien is volledige afhankelijkheid van een apparaat niet wenselijk. Wanneer een CI stuk gaat, of iemand een infectie krijgt bij het implantaat, dan heeft diegene niets meer in handen. Daarom is het belangrijk dat jonge dove kinderen met een CI toch ook gebarentaal aangeboden krijgen. Wanneer een kind midden in zijn ontwikkeling dan ineens niet meer kan horen, heeft het in ieder geval nog de gebarentaal om zich te uitten en verder te leren. Jammer genoeg wordt gebarentaal voor kinderen met een CI vaak overbodig geacht. CI’s vormen dus een directe bedreiging voor het voortbestaan van gebarentalen!
Het gebruik van gebarentaal staat centraal in de cultuur van dovengemeenschappen. Doof zijn heeft voor leden van een dovengemeenschap dus niet alleen te maken met slecht kunnen horen, maar ook met een identiteit als gebaarder. Soms kunnen mensen die slecht horen zich juist helemaal niet verbonden voelen met de dovengemeenschap. Maar andersom kunnen bijvoorbeeld horende kinderen die opgegroeid zijn met gebarentaal (omdat ze dove ouders hebben), zich toch ‘doof’ voelen. Het voortbestaan van gebarentaal is dus van belang voor de culturele minderheid waaruit de dovengemeenschap bestaat.

Zo was ik dus in een tijd terug in het gebarencafé op een donderdagavond in het Engelse Preston. Daar ontmoette ik een begaafd gebaarder die flink verhalen aan het vertellen was Een groep had ik zich al in een kring om hem heen gevormd. Ik kijk gefascineerd mee naar zijn relaas van een aanvaring met een voetbalhooligan die vroeg of ie soms doof was. Ja dus. De hooligan zegt verontschuldigend dat ie niet wist dat doven ook voetbalden. Na een heftige discussie en vechtpartij belandt de verhalenverteller in een ME-busje met jawel, zijn handen achter de rug geboeid. Na ontzettend moeilijk gedoe (met handen op de rug gaat het verhaal verder) is de politieagent ervan overtuigd dat ie zijn handen los moet maken zodat de dove ik-persoon zich tenminste kan uiten. Het eerste waarvoor hij zijn bevrijde handen gebruikt is natuurlijk een pesterig gebaar met duim op de neus en wiebelende vingers naar zijn medegevangenen. Dan vraagt een jongen met een basebalcap op, of íe nog van plan is naar die wedstrijd van Manchester te gaan binnenkort. Nee, mijn vrouwtje is zwanger hé. Gefeliciteerd! Ja nou, het was even schrikken! Poe, hee. Ik en mijn vrouw hadden een tijd terug de echo, en ik kijk naar dat schermpje, en ik kijk nog eens goed, en ik schrik me werkelijkwaar het apelazerus. Zo'n klein wezentje. En precies een CI! Dus ik zeg: “Dokter, dit kan mijn kind niet wezen!”