gruwelverhalen

Eindelijk zijn we toe aan onze eerste opnames. Zowel Getar, Dana en Narda hebben beloofd om 10 uur ’s ochtends bij mijn huis te zijn. Om 10:20 is Getar er die weet te vertellen dat Narda niet kan komen omdat hij zijn mangobomen met insecticiden moet bespuiten. Getar is rond de 65, schat ik, en het hoofd van de doven in het dorp. Het is een zachtaardige man, zijn naamgebaar wordt gekenmerkt door zijn overbeet. Hij vertelt dat hij zojuist bijna omver gereden werd door een motorfiets die heel langzaam aan kwam, maar die hij toch niet gezien had. Ketut vraagt of hij al gegeten heeft, een soort welkomsgroet, en of hij al gebaad heeft (zo iets als: hoe is het?). Getar maakt een taalgrap door te gebaren: Jahoor, gegeten al, gebaad al, tanden gepoetst al, kleren verschoond al, hiereen gelopen al, en ik ben met een brommer gebotst al. Dit laatse gebaart hij met twee handen die tegen elkaar aanbotsen en neervallen en eindigen in een “al” met twee handen in plaats van 1, zo krijgt het nadruk. Geweldig dit soort creativiteit met taal. Ik heb er verder geen afdoende semantische of structurele analyse van, maar het is prachtig om te zien.
Getar roddelt een beetje over Dana, dat die een vrouw betaald heeft voor seks. Om 10:50 is Dana er en hij gaat in op Getars beschuldigingen, door te zeggen dat hij nog goed sterk is voor zijn leeftijd omdat hij rookt. Tja die Getar is maar een iel mannetje. Getar zegt ter verdediging dat hij tenminste 5 kinderen heeft gekregen en Dana niet een. (Deze mannen zijn van dezelfde leeftijd en kennen elkaar al hun hele leven, en zijn op een leuke manier aan elkaar gewaagd.) Dana vraagt aan Getar of ik wel weet wat SEKS (’t gebaar voor seks) betekent? Ja hoor, dat weet ze wel. Dana legt in geuren en kleuren uit dat de ex-vrouw van Sukrada op bezoek kwam in zijn tuin en eten mee nam, en dat hij brandhout voor haar gehakt had, en dat hij haar toen maar het aanbod gedaan had. In eerste instantie leek ze het wel ok te vinden maar ze lag er een beetje bangig bij en hij mocht er ook niet in vanwege “family planning”. Toen later zijn vrouw kwam zei hij natuurlijk dat ‘ie gewoon een beetje genikst had (gebaar met hand onder de kin gevouwen en blik naar boven). Dana is nogal expressief, een beetje dominant en heeft de neiging veel dingen te acteren. Zijn naamgebaar wordt gemaakt met 1 hand in de zij, wiegend met de schouders (refererend aan zijn vroegere patserloopje met brede schouders zoals jongens in bomberjacks hier dat ook weleens hebben).
De opname is helder, maar een beetje scheef (volgende keer de camera toch maar waterpas), en niet overal even spontaan. Het heeft iets weg van als je samen met je vriendje verslag aan het doen bent van je vakantie, waarbij je ipv die ander steeds elkaar aankijkt. Ze halen voornamelijk voor iedereen bekende verhalen op, bijvoorbeeld hoe Getars zoon overleed toen hij dronken van de palmwijn op een motorfiets was gestapt. En het initiatief ligt vaak bij Dana. Ik weet het niet. Ik moet nog even een nachtje slapen, om een eventueel andere manier te vinden om ze op te nemen....probleem is dat de belichting wel goed moet zijn, maar de plaats en situering niet te geforceerd. Voor een linguistisch analyse is het in ieder geval duidelijk genoeg, maar ik weet niet wat de conversatie-analysten (van origine sociologen) in onze onderzoeksgroep hiervan zouden zeggen. Maar ach, misschien moet ik me daar niet te veel van aantrekken...de psychologen en antropologen kijken ook weer anders.
We praten wat na met een sigaret. En Getar begint te vertellen over de tijd dat de communisten vielen en het geweld wat hij toen gezien heeft. Over hoe een vrouw verkracht werd en in haar onderbuik gesneden en dat ze toen overleed. Hoe mensen met op hun rug gebonden handen in een waterplaats/put? werden smeten, dood gingen, en dat dagen later de lijken opgezwollen door de hitte boven kwamen drijven. Ik vind het allemaal iets te veel worden van deze gruwelverhalen en vraag ze om er niet meer over te praten. Ach dat is zo lang geleden en toen was jij toch nog klein. Dana vervolgt dat ie toen ook nog eens in de problemen was geraakt omdat hij lonkte naar een gevangengenomen communistenvrouwjte vanuit het veld. Hij kreeg toen een enorm klap in zijn gezicht en knalde op de grond. Nee Getar zou zoiets niet overkomen. Vroeger kon hij, na eerst zijn bidsjaal om het middel te hebben geknoopt en een mantra te hebben gezegd, een kokosnoot met blote handen door midden slaan. Hij is de kung fu-expert van het dorp en degene die mensen uit elkaar haalt als er gevochten wordt. Dit is een taak die voorbehouden is aan doven, niet alleen vanwege hun moed maar ook vanwege het feit dat ze erg sensitief zijn, zegt men.
Een dorp verder op heeft een man zich opgehangen aan een palmboom. Ik schrik, de rest lacht mij toe. Ja ja, hij had prostaatkanker en uizaaiingen in zijn hele buik en hij had geen geld voor medicijnen. Nog steeds glimlachten om mij heen. (Het doet me even denken aan de term euthenasie en of die hier van toepassing is.) Ketut vraag of al bekend is wanneer mijn achterbuurvrouw begraven wordt. (Het begraven van de doden is tevens een taak van de doven in het dorp.) Getar wist niet dat zij overleden was, ze was wel heel oud en lang ziek en heel dun. Nee het is nog niet bekend wanneer. Hoezo? Wil de Europese vrouw dan filmen? En dan naar mij: “Dat is echt mooi te zien hoor, horenden en doven bij elkaar.”